سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS ) یک اختلال هورمونی بسیار شایع در زنان است که در آن میزان ترشح هورمون‌های آندروژن ( هورمون‌های جنسی مردانه که اصولا به مقدار کم در زنان ترشح میشوند) غیرطبیعی است. از اسم این اختلال میتوان متوجه شد که در نتیجه این اختلال، کیست‌های کوچک متعدد در تخمدان تشکیل میشوند. زنانی که مبتلا به این اختلال هستند قاعدگی نامنظمی دارند به این معنی که ممکن است دوره قاعدگی آن‌ها طولانی‌تر از حالت عادی باشد و یا دیر به دیر قاعده شوند. دیگر علائم این اختلال عبارت است از؛ رشد بی‌رویه موهای زائد، پوست چرب یا اکنه ، بزرگ شدن تخمدان‌ها و نازایی.
هنوز علت قطعی سندرم پلی‌کیستیک شناخته نشده است، اگرچه عوامل زیر ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند :
- مقاومت به انسولین
- التهاب درجه پایین و طولانی مدت
- وراثت
علاوه بر علائم ذکر شده ناشی از این اختلال، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک میتواند در بروز مشکلات زیر موثر باشد :
- دیابت بارداری و فشار خون بالا در بارداری
- کبد چرب غیر الکلی
- دیابت نوع دو
- اختلالات روانی مثل افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
-سرطان آندومتر رحم
- افزایش وزن
- سندرم متابولیک
درمان PCOS به عوامل مختلفی از جمله سن، سلامت کلی و شرایط فرد بستگی دارد. یکی از راه‌های درمان، دارودرمانی است ولی راه موثر دیگر تغییر سبک زندگی فرد و به خصوص تغذیه و رژیم غذایی می‌باشد.
همانطور که گفته شد احتمال افزایش وزن، دیابت و سندرم متابولیک در این افراد افزایش میابد که خود میتواند سبب بیماری‌های دیگر از جمله بیماری‌های قلبی شوند. پس نمی‌توان نقش تغذیه را در این سندرم نادیده گرفت.
مطالعات نشان می‌دهد که PCOS ارتباط مستقیم با التهاب دارد در نتیجه توصیه میشود، از مواد غذایی سرشارچربی، نمک، قند و مواد غذایی پروسس شده مانند مواد غذایی زیر پرهیز کنید :
- غذاهای سرخ شده مثل سیب زمینی سرخ کرده
- چربی‌های اشباع مانند کره
- گوشت قرمز
- شیرینیجات مثل کیک‌ها و بیسکوئیت‌ها
- مشروبات الکلی
- برنج سفید 
مواد غذایی توصیه شده در PCOS :
- مواد غذایی غنی از امگا 3 مانند ماهی سالمون
- روغن زیتون
- سبزیجات مانند کلم‌ها، اسفناج، قارچ، کرفس و ...
- غلات کامل مانند برنج قهوهای و نان‌های چند غله
- میوه، میوه‌ها بهترین انتخاب به عنوان دسر و میان وعده هستند.
افراد مبتلا باید حتما مقدار زیادی در روز آب بنوشند و قهوه و چای را بدون قند و شکر میل کنند.
فعالیت فیزیکی و ورزش مداوم در کاهش وزن و جلوگیری از چاقی، که نقش مهمی در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بازی میکنند، تاثیر دارد. همچنین، ورزش سبب تنظیم هورمون‌ها و کاهش سطح تستوسترون میشود. درنتیجه آن علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مانند آکنه و رویش موهای زائد را کاهش می‌دهد. نباید فراموش کرد که ورزش ریسک ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و اختلالات روانی را در این افراد کم می‌کند و حال عمومی آن‌ها را هم بهبود می‌بخشد.
بهترین تمرینات برای مبتلایان به PCOS :
- تمرینات HIIT : چربی‌سوزی، بهبود عملکرد قلب
- تمرینات قدرتی : افزایش متابولیسم، کاهش مقاوت به انسولین، افزایش عضله و کاهش چربی
- فعالیت‌ها جسمی – ذهنی : کالری سوزی، کاهش استرس
در نهایت سبک زندگی برای افرادی که به PCOS مبتلا هستند بسیار پر اهمیت است و این افراد باید در کنار درمان‌های تجویز شده توسط پزشک متخصص به رژیم غذایی و میزان فعالیت فیزیکی خود نیز بیش از پیش اهمیت دهند.
