یکی از پرتکرارترین سوالات و یا نگرانی‌هایی که عموما در بدنسازی و ورزش کودکان و نوجوانان مطرح می شود این است که آیا بدنسازی باعث جلوگیری از رشد قد و یا حتی کاهش قد می شود؟ درواقع خیر، بدنسازی و تمرینات ورزشی مانع رشد قد در کودکان و نوجوانانی که در سنین رشد هستند نمی‌شود. در این مقاله می خواهیم با دقت بیشتری به این موضوع بپردازیم.
درمرحله اول ژنتیک بیشترین تاثیررا درافزایش، کاهش و میزان رشد قد افراد دارد. بعداز آن، به میزان کم‌تری تغذیه،میزان وکیفیت خواب وفعالیت بدنی بررشد قد افراد درسنین رشد (زمانی که صفحات رشد همچنان بازهستند) تاثیرگذار است. درواقع طبق تمامی تحقیقات ومطالعات علمی می‌توانیم بگوییم، بدنسازی و ورزش به صورت اصولی نه تنها هیچ تاثیری برکاهش قد و یا جلوگیری ازرشد قد ندارد، بلکه می تواند تاثیرات خوبی بر افزایش هورمون رشد و تاحدی افزایش قد داشته باشد.
صفحه‌ی رشد بافت غضروفی است که مابین استخوان‌های بلند بدن (استخوان های ران، ساق پا، ساعد، دست و ...) قرار می‌گیرد و رشد طولی استخوان ها را حمایت می کند. افزایش رشد به این شکل از دوران جنینی آغازمی‌شود و تا سن 16 الی 18 سالگی، با سخت و استخوانی شدن بافت های غضروفی ادامه پیدا می کند. در واقع دراین مرحله می‌گوییم صفحات رشد بسته شده و دیگر افزایش قد و رشد در این نواحی اتفاق نمی افتد.
معمولاعوامل مختلف محیطی، ژنتیکی وهورمونی(مخصوصا هورمون رشد)بر فعالیت صفحات رشد دخالت دارد. شکستگی یا صدماتی که در دوران کودکی، تا قبل از بسته شدن صفحه رشد اتفاق می‌افتد، باعث توقف یا تغییرفعالیت آن می‌شود. این تغییرات شامل متوقف شدن رشد، کوتاه ماندن اندام ها، انحراف استخوان ها، تغییر شکل های مفصلی مثل پا پرانتزی، پا ضربدری و... است.
همانطور که بالاتر اشاره کردیم بدنسازی و تمرین با وزنه تاثیری برصفحات رشد، کند شدن و یا متوقف شدن رشد قد ندارد. تنها نکته حائزاهمیت دراجرای تمرینات بدنسازی، اجرای صحیح حرکات با وزنه های متوسط و نه خیلی سنگین است. تمرین بدنسازی، اگر به درستی با فرم مناسب و وزنه های مناسب انجام شود، به طورمستقیم تاثیری برصفحات رشد ندارد. اما می تواند باعث افزایش استقامت، تقویت بافت عضلانی، افزایش تراکم استخوان و از همه مهمتر افزایش ترشح هورمون رشد شود و همین موارد افزایش قد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
درواقع همانطورکه گفتیم هرگونه آسیب، فشار و شکستگی درصفحات رشد باعث اختلال، تغییرو بسته شدن آن می شود. اگر در تمرینات بدنسازی از وزنه‌های خیلی سنگین استفاده کرده و ازاجرای صحیح حرکات اجتناب شود، ممکن است به صفحه‌های رشد آسیب برسد. همین امر، رشد قد را تحت تاثیر قراردهد، اما احتمال چنین اتفاقی بسیار کم است.
افرادی که در سنین کم و دوران نوجوانی تمرینات بدنسازی را انتخاب می کنند باید بر افزایش قدرت، تناسب اندام و بهبود شرایط فیزیکی به صورت تدریجی تمرکزکنند. داشتن یک متخصص ورزشی و برنامه ی اصولی تمرین باعث می شود تمرینات هدفمند، با شدت و حجم مناسب به شکل صحیح اجرا شود. همین امر موجب افزایش کیفیت تمرین در هر دوره می‌شود. این روند در نتیجه سلامت کلی بدن و فاکتورهای تناسب اندام را در نوجوانان افزایش می‌دهد ودر کنار خواب کافی و تغذیه مناسب باعث ترشح بیشتر هورمون رشد و افزایش قد می‌شود.
پیش‌تر گفتیم تمرینات ورزشی با ترشح هورمون رشد، تقویت بافت عضلانی و قدرت به افزایش قد کمک می کنند. در این بخش می‌خواهیم حرکاتی که بیشترین تاثیررا بر ترشح هورمون رشد وافزایش قد دارند بررسی کنیم.
در این مقاله چه خواندیم؟
دراین مقاله سوال و نگرانی همیشگی، در رابطه با بدنسازی و کاهش قد درنوجوانان را بررسی کردیم، با صفحه رشد وعملکرد آن آشنا شدیم. عوامل موثر بر رشد قد، تاثیرات بدنسازی بر کاهش یا افزایش قد را بیان کردیم. در نهایت می توانیم بگوییم بدنسازی و تمرینات با وزنه هیچ تاثیر مستقیمی بر توقف رشد قد ندارد، بلکه می تواند با ترشح هورمون رشد و تقویت بدن در کنار عوامل دیگر رشد قد را بهبود ببخشد.
